Hoogbegaafd, nu lastige keuzes maken

We weten het nu al een tijdje, dat Roan hoogbegaafd is. In oktober afgelopen jaar is hij getest en werden mijn vermoedens bevestigd, fijn dat het nu erkend wordt maar wat dan? Het is een grote stap om het bevestigd te krijgen, maar dan moet er ook naar gehandeld worden.

Hoogbegaafdheid houdt voor Roan in tot nu toe dat hij zichzelf heeft leren lezen op zijn vierde, dat toen hij naar groep 3 ging de lesstof al lang ontstegen bleek en dat hij nu in groep 4 rekensommen van groep 8 aankan en qua lezen bijna AVI uit is. 

De school heeft wel actie ondernomen, na de kerstvakantie is hij gestart in de bovenschoolse plusklas, dat is 1 ochtend per week uitdagend onderwijs met peers (zijn gelijken, dat wil zeggen andere hoogbegaafde kinderen). 

Grappig wel en typisch Roan; de eerste les werd er begonnen met schaken, als je niet kon schaken moest je dat even zeggen en dat werd je in een apart groepje gezet. Roan kennende zat ie maar half te luisteren en heeft ie dus niet gezegd dat ie nog nooit geschaakt had, hij kwam in het groepje kinderen dat wel al kon schaken. Pas bij de evaluatie na week 3 kwam de juf erachter dat Roan nog nooit eerder geschaakt had, zo snel kan hij dus dingen oppikken en zich aanpassen aan een groep.

Aan het begin van groep 4 hadden we een informatieavond, waar de leerkrachten vertellen wat ze dit schooljaar aanbieden aan de kinderen, ook Wesley viel het op dat dit een verloren jaar voor Roan zou zijn, 'dit ken hij ja allemaal al'. In groep 3 had ik al aan gegeven dat ik het een goed idee zou vinden dat Roan ging versnellen, dat betekent een klas overslaan. Hoe jonger je een klas overslaat, hoe soepeler de overgang is blijkt uit onderzoeken. 

Maar de intern begeleider wilde er niets van weten, 'dat doen we hier niet'. Eerst moet hij getest worden voordat er verdere stappen genomen kunnen worden, dus besloten we af te wachten. Helaas is er geen actie ondernomen en toen we na een half jaar vroegen wanneer de testdatum was bleek dat niemand enige actie ondernomen had (!).  Dom van mij ook, dat ik er niet bovenop zat, maar het is lastig wanneer het je oud-collega's zijn. Ik ging er vanuit dat ze direct actie zouden ondernemen, dat zou ik zelf wel doen als ik in die situatie zat. Aan het eind van het schooljaar bleek dus dat er nog niets ondernomen was, de vervangende intern begeleider heeft toen wel direct actie ondernomen, de test aangevraagd en de procedure in gang gezet. Wat haar betreft was versnellen een heel logische optie, dus we besloten de test af te wachten en hadden een klein beetje vertrouwen terug gekregen.

Roan blijkt inderdaad hoogbegaafd, mag eindelijk naar Breinstein (de plusklas), krijgt rekenen apart met een groepje kinderen die ook op een hoger niveau zitten en mag aansluiten bij groep 5 voor bepaalde vakken om alvast te wennen mocht hij wel de overstap maken naar een groep hoger.

Maar toen kwam Corona in het land en kreeg hij onderwijs op afstand, huiswerk dus. Het was een groot drama, tot huilbuien aan toe omdat hij zich echt niet tot werken kon zetten omdat het zó makkelijk voor hem was. Elke dag was het een strijd om hem aan het werk te krijgen, het was niet de leukste periode van het jaar. 

School staat nog steeds niet echt te springen om hem te laten versnellen, maar er is geen argument meer om het niet te doen en omdat Roan het zelf wel ziet zitten besluiten ze dat Roan na de zomervakantie naar groep 6 gaat in plaats van groep 5. Wel raden ze ons aan om een hoogbegaafdheidscoach te zoeken voor hem en dat lijkt ons ook een goed idee.

Andere kinderen vinden het knap van Roan, dat is lief maar niet waar eigenlijk, het is bittere noodzaak. Als je steeds maar onderwijs onder je niveau krijgt is het geen onderwijs maar dagbesteding. Elk kind heeft recht op een ononderbroken leerlijn, dus onderwijs op zijn eigen niveau.

Het maakt bij mij ook veel los, een van de redenen dat ik zo hard strijd voor de juiste plek voor Roan is omdat dat bij mijzelf vroeger niet goed is gegaan. Het is nooit gezien of onderkend, ik kon wel makkelijk leren en goed meekomen toch? Bij mij is het misgegaan op het voortgezet onderwijs, ik ben vastgelopen in 4 gymnasium. Leren had ik tot dan nooit hoeven doen, één keer een tekst/hoofdstuk/boek doorlezen en ik was klaar voor een toets, ik heb een heel sterk geheugen. Totdat het moment kwam dat dat niet genoeg was; leren hoe je moet leren, plannen, uit je vaste gedachtenpatroon stappen is mij nooit aangeleerd. Nog steeds heb ik dat iets me in één keer moet lukken anders geef ik het op. Niet een kwaliteit om trots op te zijn.

Een coach hebben we gevonden inmiddels, daar mag Roan komende week naartoe. Ze vroeg zich wel af waar we haar voor nodig hadden, we weten zelf precies wat Roan nodig heeft blijkt uit ons verhaal. En ik als ervaringsdeskundige kan Roan het beste helpen, toch? 

Zou het niet goed zijn als ik me ook laat testen, dan weet ik het zeker of ik ook hoogbegaafd ben. Maar ik ben 35 en volledig afgekeurd, wat voor nut heeft het dan nog? Ik voeg weinig toe aan de maatschappij. Is die zekerheid krijgen die dure test waard? Is dat dan de stap naar zelfacceptatie die ik nodig heb? Mijn vriendin die hoogbegaafdheidsspecialist is twijfelt er niet aan dat ik dat ook ben. Maar toch, dat helemaal accepteren kan ik niet, pas als een specialist (een die niet toevallig mijn beste vriendin is) of test bevestigd wat ik zie/voel/ervaar durf ik het te geloven. 

"Jij hoogbegaafd? Nou ik kan ook goed leren hoor", zei een (toenmalige) vriendin ooit toen ik vertelde dat ik dacht dat ik hoogbegaafd was. Ze vond me maar een opschepper. Die reactie vrees ik nu nog steeds het meest. En zulke vrienden wil je niet hebben, echte vrienden branden elkaar niet af.

Hoogbegaafd betekent niet dat je beter bent dan een ander, dat lijkt de heersende opvatting te zijn. Voor mij betekent het dat mijn hoofd nooit stil staat, dat ik altijd eindeloos kan associëren en snel verbanden kan leggen, mij kan verliezen in mijn gedachtes en oneindig pieker. Roan vroeg me laatst: "Heb jij ook wel dat je soms zo wazig bent, dat je zo aan het nadenken bent dat je anderen niet hoort?" Ja, dat is die oneindige gedachtenstroom waar je je zo makkelijk in kunt verliezen, dat je in je eigen bubbel zit en je onbewust afsluit van de rest. Ook hebben we allebei een heel groot rechtvaardigheidsgevoel, laten we ons niet graag sturen door anderen en kunnen we absoluut niet tegen onrecht. Hoogbegaafd zijn is niet een talent of een prestatie, het is vooral een last. Wat hoogbegaafd zijn mij gebracht heeft is leren mijzelf onzichtbaar te maken en het idee dat ik gek ben ten opzichte van de rest. Ik wijk af van de norm en dat wil je als kind (en als volwassene in iets. mindere mate) absoluut niet.

Ik denk soms dat mijn eigen ervaringen mijn opvattingen kleuren, zie ik soms wat ik wil zien, is het wel echt? Erkennen dat Roan hoogbegaafd is is ergens ook erkennen dat ik dat ben, het lijkt met elkaar verbonden te zijn. En dat erkennen betekent weer erkennen dat er bij mij vroeger inderdaad veel mis gegaan is, dat ik inderdaad niet gezien ben en dat het ook zo anders had kunnen lopen als het wel onderkend was. 

Roan gaat nog steeds met plezier naar school, alles wat we nu doen is om te voorkomen dat hij uitvalt, ik wil het voor zijn. Normaal wordt er pas actie ondernomen als een kind uitvalt, onderpresteert, probleemgedrag laat zien; daarvan was bij Roan geen sprake, dat begon pas te komen bij het thuiswerken. Overdrijf ik niet nu? Is het wel een goed idee hem uit zijn vertrouwde groep te halen en in een nieuwe klas te plaatsen, waarmee de problemen niet ineens opgelost zijn? Wat normaal begaafde kinderen in 1 schooljaar leren leert een hoogbegaafd kind in 3 maanden, hij is het niveau van de groep over een half jaar waarschijnlijk weer ontstegen, en dan? 

Hij is zo vrij, zo eigenzinnig. Hij is heel sociaal en kan het vooral goed vinden met oudere kinderen, hij laat zich niet sturen door andere kinderen en kan goed zijn grenzen aangeven. Lievelingskleur roze, houdt van regenbogen en eenhoorns en zit op voetbal, hij laat zich niet in een hokje vangen. Daarnaast is hij ook nog een Brus natuurlijk, maar misschien dat dat hem juist zo sociaal en invoelend gemaakt heeft. Ik denk dat hij het wel gaat redden in de nieuwe groep, hij heeft er zelf wel zin in. 

Er hangt veel af van de leerkracht het komende jaar, ik hoop dat we de juiste treffen die iets verder durft te kijken en echt kijkt naar wat Roan nodig heeft. De eerste stap lijkt me het bepalen van zijn niveau, als hij rekensommen van groep 8 aan kan is het logischer dat ze aansluiten op dat niveau in plaats van met groep 6 mee te moeten doen, toch? Maar doortoetsten heeft school nog niet gedaan, "want straks zijn we door de cito's heen en dan kunnen we hem niet meer toetsen". Maar hoe kun je onderwijs op niveau aanbieden als je niet weet wat zijn werkelijke niveau is?